Nerwoból to dolegliwość, którą pacjenci mogą odczuwać jako nagły, przeszywający ból. Często pojawia się nagle i bywa mylony z innymi schorzeniami. Przykładem są nerwobóle w klatce piersiowej, które mogą przypominać problemy sercowe. Leczenie neuralgii jest głównie objawowe i opiera się na niesteroidowych lekach przeciwzapalnych, które łagodzą ból i stan zapalny.
Spis treści
- Czym jest nerwoból?
- Nerwobóle – rodzaje i gdzie występują?
- Objawy neuralgii
- Przyczyny nerwobólu
- Leczenie nerwobólu
- Nerwoból – podsumowanie
Nerwoból (neuralgia) to rodzaj bólu neuropatycznego, który pojawia się w wyniku uszkodzenia lub podrażnienia nerwu albo jego gałęzi. Może mieć charakter napadowy i ostry, przeszywający, piekący lub pulsujący. Ma tendencję do nawracania i przez wielu pacjentów jest określany jako intensywny i o charakterze ciągłym. W przeciwieństwie do bólu związanego z uszkodzeniem tkanek, nerwoból wynika z nieprawidłowego działania samego układu nerwowego.
WARTO WIEDZIEĆ
Nerwobóle mogą być wyzwalane przez łagodne bodźce mechaniczne lub termiczne w tzw. punktach spustowych. W przebiegu neuralgii nie występuje niedowład ani ubytki czucia.
Nerwobóle mogą występować w różnych częściach ciała, a najczęściej spotykane rodzaje to:
- Nerwoból nerwu trójdzielnego – dotyczy twarzy i jamy ustnej, powodując silne bóle w okolicy policzków, szczęki i skroni, występuje po jednej stronie twarzy, to najczęstszy nerwoból w obrębie twarzy (ok. 90% przypadków).
- Nerwoból międzyżebrowy – ból zlokalizowany w okolicy klatki piersiowej, któremu towarzyszy ból nasilający się przy ruchu, tkliwość wzdłuż żeber, często związany z półpaścem.
- Nerwoból potyliczny – objawia się bólem w tylnej części głowy, który może promieniować do karku.
- Nerwobóle kończyn – występują np. w przypadku neuropatii cukrzycowej dotykającej stopy, neuralgia splotu ramiennego lub rwę kulszową, której towarzyszy promieniujący ból od dolnej części pleców do nogi związany z podrażnieniem nerwu kulszowego.
Nerwobóle mogą występować również po niektórych infekcjach wirusowych, m.in. w półpaścu, gdzie ból pojawia się w miejscu występowania wysypki. Neuralgia popółpaścowa to jedno z powikłań tej choroby, gdzie ból może utrzymywać się po ustąpieniu zmian skórnych, np. bóle neuralgiczne występują u:
- 8% chorych po 1 miesiącu od zakończenia ostrej fazy półpaśca,
- 5% pacjentów po 2 miesiącach.
Neuralgia po przebyciu zakażenia wirusem półpaśca może objąć również zwoje nerwowe w obrębie głowy i twarzy oraz powodować, m.in.: neuralgię postherpetyczną nerwu usznego, ocznego lub językowo-gardłowego.
Nerwoból to kłopotliwa dolegliwość, którą pacjenci często opisują jako ostry, przeszywający ból. Porównują go do uczucia przeszywania prądem lub strzałów rozchodzących się wzdłuż nerwów.
Oprócz bólu mogą występować także:
- Nadwrażliwość skóry w miejscu objętym bólem na łagodne bodźce (allodynia).
- Mrowienie, drętwienie lub uczucie pieczenia w dotkniętej okolicy.
Neuralgii towarzyszą objawy sensoryczne (czuciowe, np. związane z bólem, mrowieniem, drętwieniem) i ruchowe (związane z osłabieniem skurczów i napięcia mięśni).
Niektóre objawy neuralgii są ściśle związane z rodzajem nerwobólu i lokalizacją podrażnionego nerwu. Przykłady obejmują:
- Bóle głowy – często towarzyszą nerwobólom potylicznym, promieniując od karku do tyłu głowy.
- Ból twarzy i szczęki – charakterystyczny dla neuralgii nerwu trójdzielnego.
- Ból w klatce piersiowej – typowy dla neuralgii międzyżebrowej, mogący nasilać się podczas oddychania lub kaszlu.
- Ból promieniujący do nogi – występuje przy rwie kulszowej, która jest jednym z przykładów nerwobólu kończyn dolnych.
Objawy nerwobólu mogą przybierać różnorodne formy, zależnie od lokalizacji i rodzaju uszkodzonego nerwu.
Przyczyny nerwobóli są zróżnicowane i często zależą od lokalizacji oraz rodzaju nerwu, który ulega podrażnieniu lub uszkodzeniu. Neuralgia może wynikać zarówno z chorób przewlekłych, jak i stanów nagłych, takich jak urazy. W wielu przypadkach określenie źródła bólu jest kluczowe dla skutecznego leczenia.
Najczęstsze przyczyny nerwobóli to:
- Uszkodzenia nerwów – urazy mechaniczne, operacje chirurgiczne lub przewlekłe choroby, takie jak cukrzyca, mogą prowadzić do neuropatii obwodowej i nerwobóli kończyn. Przykładem jest neuropatia cukrzycowa, która często obejmuje stopy i dłonie.
- Choroby zakaźne – półpasiec jest jedną z głównych przyczyn neuralgii międzyżebrowej i neuralgii popółpaścowej. Borelioza może wywoływać nerwobóle twarzy lub kończyn, w zależności od zajętych nerwów.
- Zaburzenia neurologiczne – schorzenia takie jak stwardnienie rozsiane często prowadzą do neuralgii nerwu trójdzielnego lub innych nerwów czaszkowych, powodując ból twarzy i głowy.
- Ucisk na nerw – przepuklina krążka międzykręgowego lub guzy mogą uciskać nerwy, prowadząc do rwy kulszowej lub neuralgii międzyżebrowej, w zależności od miejsca ucisku.
- Zaburzenia metaboliczne – niedobory witamin, zwłaszcza witaminy B12, mogą przyczyniać się do neuropatii obwodowej, objawiającej się nerwobólami kończyn dolnych i górnych.
Nerwoból może mieć charakter samoistny, pojawiając się bez wyraźnej przyczyny lub choroby podstawowej.
W leczeniu nerwobóli wykorzystuje się:
- farmakoterapię, np. leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, witaminy z grupy B (szczególnie B12),
- terapię wspomagającą, np. fizjoterapię i masaże,
- domowe sposoby leczenia, np. terapię ciepłem.
Leki stanowią podstawę leczenia nerwobóli, a ich dobór zależy od nasilenia bólu oraz przyczyny. Wśród nich wymienia się:
- Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne (NLPZ) – np. ibuprofen, ketoprofen czy diklofenak. Są stosowane w lżejszych przypadkach, aby złagodzić ból i stan zapalny wokół nerwów.
- Leki na ból neuropatyczny – np. leki przeciwpadaczkowe (gabapentyna, pregabalina) oraz leki przeciwdepresyjne (amitryptylina) wykazują dużą skuteczność w leczeniu bólu pochodzenia nerwowego.
- Witaminy z grupy B – szczególnie witamina B12 w zastrzykach, która wspiera regenerację nerwów i jest kluczowa w leczeniu neuropatii wynikającej z niedoborów lub cukrzycy. Witaminy B1 i B6 również mają korzystny wpływ na funkcjonowanie układu nerwowego.
- Leki miejscowe – plastry z lidokainą lub rozgrzewające maści zawierające kapsaicynę mogą miejscowo łagodzić ból i poprawiać komfort życia pacjenta.
- Leki opioidowe – np. tramadol, stosowane w ciężkich przypadkach, kiedy inne metody zawodzą. Są jednak zarezerwowane na krótkie okresy ze względu na ryzyko uzależnienia.
Nerwobóle pleców i innych części ciała to częsta przyczyna dolegliwości bólowych, które mogą znacząco obniżać komfort życia. Nerwobóle mogą być samoistne lub wynikać z uszkodzenia konkretnego nerwu. Kluczowe jest prawidłowe rozpoznanie przyczyny bólu i wdrożenie leczenia, które złagodzi objawy neuralgii. Wczesna diagnoza pozwala skutecznie kontrolować ból i zapobiegać jego nawrotom.
PS. Spodobał Ci się mój artykuł? Jeśli tak, to rzuć groszem na dalsze wsparcie działalności blogowej!
Zajrzyj na:
Wpłać ile chcesz :)
ARTYKUŁ MA CHARAKTER INFORMACYJNY i nie stanowi porady medycznej.
Z czego korzystałam pisząc ten tekst?
- Kozubski, Wojciech. Neurologia Podręcznik dla studentów medycyny Tom 1-2. Red. . : PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2023, 1017 s. ISBN 978-83-01-23205-4, doi: https://doi.org/10.53271/2023.187
- Wilhour, D., Nahas, S.J. The Neuralgias. Curr Neurol Neurosci Rep 18, 69 (2018). https://doi.org/10.1007/s11910-018-0880-0, dostęp 02/01/2025